Saint-john perse
Je me nourris
de l’amer de l’amour
qui
comme l’amour de la mer
m’habite
(Dương Tường)
Tôi nuôi sống mình
bằng chất đắng tình yêu
nó cư ngụ tôi
như tình yêu biển đắng
(Bản dịch của Tác giả)
Tối 24/2/2023, nhà thơ, dịch giả Dương Tường đã rời cõi tạm, hưởng thọ 92 tuổi. Nhắc đến Dương Tường là người ta nhớ đến Cuốn theo chiều gió, Đồi gió hú, Anna Karenina, Cội rễ, Người dưng, Alexis Zorba, Bức thư của người đàn bà không quen, Con đường xứ Flandres, Cái trống thiếc, Kafka trên bờ biển, Chết chịu, Lolita… Những tác phẩm dịch đầy tinh tế, những vần thơ cách tân của ông còn mãi với thời gian.
Đôi nét về Dương Tường
Nhà thơ và dịch giả Dương Tường, tên thật là Trần Dương Tường, sinh ngày 04/08/1932, tại Mỹ Lộc, Nam Định.
Dương Tường học tiểu học tại Nam Định. Ông học trung học tại Hà Nội tới khi Cách mạng tháng 8 nổ ra. Tham gia kháng chiến từ năm 1949. Giải ngũ và sinh sống tại Hà Nội từ năm 1955.
Từ năm 1955 đến giữa thập niên 1960, Dương Tường là phóng viên tổ Văn xã (văn hóa xã hội) của Thông tấn xã Việt Nam. Từ năm 1967, ông làm biên tập – phiên dịch tại Ủy ban Điều tra tội ác chiến tranh của đế quốc Mỹ ở Việt Nam. Ông về hưu năm 1979.
Ông qua đời ngày 24 tháng 2 năm 2023 tại Bệnh viện Quân y 108, Hà Nội.
Nhà thơ, Dịch giả Dương Tường.
Danh sách tác phẩm
Dương Tường tự nhận bản thân “một đời ăn nằm với chữ”. Về dịch thuật, ông quan niệm “một bản dịch lý tưởng phải là một tác phẩm, trong đó người dịch là đồng tác giả”.
Chuyển ngữ sang tiếng Việt
Ông đã dịch trên 50 tác phẩm của Pháp, Nga, Anh, Hòa Kỳ, Đức, Hy Lạp, Brazil, Nhật Bản, Na Uy, tiêu biểu có thể kể đến như:
- Tập truyện ngắn Cây tường vi
- Vở kịch Chim hải âu Anton Chekhov . Anna Karenina, Lev Tolstoy
- Cái tầu, Yuri Nagibin
- Trong màn sương cuối mùa, Alex La Guma
- Cuốn theo chiều gió, Margaret Mitchell
- Người dưng, Albert Camus
- Con đĩ biết lễ nghĩa, Jean-Paul Sartre
- Con đường xứ Flandres, Claude Simon
- Cội rễ, Alex Haley
- Đồi gió hú, Emily Bronte
- Alexis Zorba – Con người hoan lạc, Nikos Kazantzakis
- Bức thư của người đàn bà không quen, Stefan Zweig
- Cái trống thiếc, Cünter Grass
- Mặt trời nhà Scorta, Laurent Gaudé
- Kafka bên bờ biển, Haruki Murakami
- Charlie và nhà máy sôcôla, Roald Dahl
- Lolita, Vladimir Vladimirovich Nabokov
- Phố những cửa hiệu u tối, Patrick Modiano
- Chết chịu, Louis-Ferdinand Céline
- Đi tìm thời gian đã mất – Dưới bóng những cô gái đường hoa, Marcel Proust
Chuyển ngữ từ tiếng Việt:
- Truyện Kiều, từ tiếng Việt sang tiếng Anh
Sáng tác:
- Dương Tường – Thơ, Nhà xuất bản Nhã Nam, 2017, – 36 bài tình (thơ – in chung với Lê Đạt).
- Đàn (thơ ngoài lời). Nhà xuất bản Trẻ
- Thơ Dương Tường – Mea culpa và những bài khác, Nhà xuất bản Hải Phòng
- Chỉ tại con chích chòe (tạp luận), Nhà xuất bản Hải Phòng, 2003,
- Thuyền trưởng (truyện ký, dưới bút danh Nguyễn Trinh).
Dịch giả Dương Tường bên cuốn Kiều bản dịch tiếng Anh.
Giải thưởng
- Giải thưởng dịch thuật, Hội Nhà văn Việt Nam (2002)
- Giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội (2003)
- Huân chương Văn học Nghệ thuật do Chính phủ Pháp trao tặng năm 2009 (Officier des Arts et des Lettres 2009)
- Giải thưởng dịch thuật, Hội Nhà văn Hà Nội (2011)
Đại sứ Cộng hòa Pháp tại Việt Nam Hervé Bolot trao Huy chương Văn học Nghệ thuật của Chính phủ Pháp cho dịch giả Dương Tường.
Với nhóm Cánh Buồm, Dương Tường là một thành viên vô cùng đặc biệt – là “bác Tường” mà cả nhóm đều yêu quý. Ông luôn có mặt trong mọi chương trình, sự kiện của Cánh Buồm. Nụ cười hiền, ánh mắt khích lệ, động viên của ông luôn khiến “lũ gà nhép” trong nhóm yên lòng, tự tin tiến bước. Đặc biệt, không chỉ thường xuyên đọc và góp ý, phản biện cho các cuốn sách Cánh Buồm, tranh luận cùng người bạn chí thân của ông – nhà giáo Phạm Toàn – Dương Tường còn trực tiếp tham gia vào đội ngũ biên soạn các cuốn sách Văn cấp 2, trăn trở với cách học kịch, học thơ… của trẻ.
Nhóm Cánh Buồm xin được gửi lời chia buồn sâu sắc tới gia đình nhà thơ, dịch giả Dương Tường.
…
“Tôi đứng về phe nước mắt”
Để ghi trên mộ chí sau này, Dương Tường.
